Prof. Jon Kabat-Zinn, bilinçli farkındalığı bilim dünyasına “mindfulness” adıyla 1970’li yıllarda tanıtmıştır. Bilinçli farkındalık, kronik ağrı ve stresle daha kolay baş edebilmek için tasarlanan programların temeli oluşturur.

Kabat-Zinn’in geliştirdiği Bilinçli Farkındalık Temelli Stres Azaltma (MBSR) programı anda kalma, kabullenme, duygu regülasyonu ve öz-anlayış becerilerinin geliştirilmesine destek olur. MBSR programlarında öğretilen bu beceriler özellikle ruh sağlığı ve eğitim alanlarında stresle baş etmeyi destekleyen araçlar olarak kullanılmaktadır.

Stresli olayları bilinçli farkındalık bakış açısıyla ele aldığımızda çoğu zaman, üzüldüğümüz ya da öfkelendiğimiz şeyin o olayın kendisi olmadığını görebiliriz. Yaşanan stres olayla kendimizi nasıl ilişkilendirdiğimize göre değişir. Bu nedenle sizi tüketen bir durum başkası için o kadar stresli olmayabilir.

Bilinçli farkındalık çalışması stresli durumlara bir adım geriden bakmamızı sağlarken yaşananları geçmişle ilişkilendirmeden veya geleceğe yansıtmadan olduğu gibi değerlendirmemize yardımcı olur. Dolayısıyla, deneyimlenen olumsuzlukları kendi içinde değerlendirebilir, stresin o andaki fiziksel ve ruhsal yansımalarını bilinçli bir şekilde - yani anlık duygulara kapılmadan - irdeleyebiliriz.

Bu bize nasıl bir fayda sağlar?

• Stresi ve stresin etkilerini daha yakından tanımamızı sağlar
• Zihinsel geviş getirmeyi, yani sürekli bir düşünce üzerinde takılı kalma durumunu (ruminasyonu) azaltır
• Dikkati ve odaklanmayı artırır
• Kronik ağrıyla baş etmeyi kolaylaştırır

Ayrıca, bilimsel araştırmalar, bilinçli farkındalık çalışmalarının depresyon ve anksiyete semptomlarını azalttığını ortaya koymuştur.

Bilinçli farkındalık, yoga ve meditasyon pratikleriyle geliştirilebildiği gibi düzenli yazı çalışmalarıyla da desteklenebilir.

Özge Üstündağ

Kaynaklar

https://www.apa.org/monitor/2012/07-08/ce-corner.aspx

https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0200518#pone.0200518.ref024