DSM-5’e (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) göre Majör Depresif Bozukluk; iki haftadan uzun süren üzgün/çökkün ruh haline veya ilgi ve istek kaybına ek olarak aşağıdaki belirtilerden en az beş tanesinin eşlik etmesi ile tanımlanır:
- Uykusuzluk, erken uyanma veya aşırı uyuma
- Hareketlerde yavaşlama veya aşırı hızlanma
- İştahın azalması veya artması
- Yorgunluk, enerji kaybı
- Değersizlik, suçluluk düşünceleri
- Odaklanma, düşünme ya da karar alma güçlüğü
- Ölüm ve intihar düşünceleri
Duygusal, bedensel, davranışsal ve bilişsel bu belirtiler; kayba bağlı ortaya çıkan yas tepkilerinden bağımsızdır. Ayrıca Majör Depresif Bozukluk’u tanımlarken “Depresif Duygulanım” ile olan farkına dikkat çekmek gerekir. Çünkü zaman zaman hepimiz yukarıdaki belirtilerden bazılarını yaşayabiliriz. Ama bu belirtiler yaşamın getirdiği zorluklara vermiş olduğumuz normal tepkiler olmakla birlikte bir gün veya birkaç gün sürer. Kısa süreli olan bu belirtiler “Depresif Duygulanım” olarak tanımlanır ve Majör Depresif Bozukluk’a sahip olunduğu anlamına gelmez. Majör Depresif Bozukluk için bu belirtilerin aşırı, yersiz ve en az iki hafta olmak üzere uzun süreli olması gerekir.
Yaşam boyu görülme sıklığı %16.2 olan Majör Depresif Bozukluk’un; kültürlerarası farklılık göstermekle birlikte kadın ve yoksul gruplarda görülme riski daha fazladır. Ayrıca yapılan araştırmalar genetik faktörlerin Majör Depresif Bozukluk’un gelişmesinde etkili olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak yapılan bazı araştırmalarda, nörobiyolojik bazı değişikliklerin de Majör Depresif Bozukluk ile ilişkili olduğu bulunmuştur ancak bu konudaki araştırmalar devam etmektedir. Majör Depresif Bozukluk’un gelişmesinde etkili olan faktörler üzerinde yapılan araştırmalar daha çok psikolojik-sosyal etkenler üzerinde durmaktadır. Çocukluk çağı sorunları, ekonomik sorunlar, ailesel sorunlar, iş ve eğitim yaşamı sorunları, işsizlik, emeklilik ve bedensel hastalıklar bu etkenlere örnek verilebilir. Mükemmeliyetçilik, aşırı titizlik, güvensizlik, duygu dışavurumdaki kısıtlılık, bağımlılık, beklenti yüksekliği gibi kişilik özelliklerin varlığı da Majör Depresif Bozukluk’un gelişmesinde etkili olan önemli faktörlerden biridir.
Genetik, nörobiyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan Majör Depresif Bozukluk’un intihar, iş kaybı, kalp-damar hastalıkları gibi olumsuz sonuçları da olabilmektedir. Bunun için yukarıdaki belirtilerden bazılarının uzun süredir kendinizde olduğunu düşünüyorsanız bir uzmana başvurarak psikolog veya psikiyatristten yardım alabilirsiniz.
Kaynaklar
Kring, A.M., Johnson, S.L., Davison, G.C. ve Neale, J.M. (2015). Anormal psikolojisi (M. Şahin, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
