Panik atak; aniden başlayan ve hızla şiddetlenen yoğun bir korku veya sıkıntı hissi olarak tarif edilebilir. Ortalama 10-15 dakika süren panik ataklar sırasında korkunç bir şey olacağı hissi kendini gösterebilir. Ayrıca çarpıntı, kalp atışının hızlanması, terleme, titreme, nefes darlığı, boğulma hissi, göğüs ağrısı, bulantı, baş dönmesi, sersemlik, ateş basması gibi belirtiler de sıklıkla görülebilmektedir. Kontrolünü kaybetme korkusu, ölme, bayılma veya çıldırma korkusu bu belirtilere eşlik edebilir.

Panik bozukluk ise, ilk panik atağın yaşanmasından sonra beklenmedik ve ani panik ataklar yaşama, yeniden atak geçirmekten korkma ve atakların sonuçları üzerinde düşünme ile kendini gösterir. Panik bozuklukta kişi atağın yenileneceği korkusu ile çeşitli önlemler almaya başlar. Örneğin işe gitmeyebilir; ev işi, yürüyüş gibi efor gerektiren işlerden uzak durabilir; atak sırasında yardım alabilmek için bütün gününü hastanede geçirebilir veya yol güzergahını acil servis veya eczane bulunan yerlerden seçebilir. Ayrıca kontrol kaybı yaşayacağı veya çıldıracağı düşüncesine karşı da evdeki bıçakları kilit altında tutabilir veya çocuklarından uzak durabilir. Kişinin davranışlarında değişikliğe yol açan bu önlemler kişinin hayatını önemli derecede kısıtlayan ve rahatsızlık veren bir durum haline gelebilmektedir. Ayrıca alınan bu önlemler panik bozukluğun devam etmesine neden olabilmektedir. Panik bozukluğun ortaya çıkmasında ve devam etmesine sebep olan diğer etkenleri anlayabilmek için şu örneğe bir bakalım: Evde bilgisayar başında olan bir kişi kalp atışlarında hızlanma olduğunu, nefes alamamaya başladığını (bedensel duyumlar) fark eder. Kalp atışlarının hızlanmasıyla beraber ona kötü bir şey olduğunu, kalp krizi geçirdiğini düşünür ve bu durum kaygısının artmasına sebep olur. Bu durumdan kurtulmak için de tansiyonunu ölçme, ilaç içme, o ortamdan uzak durma gibi çeşitli tedbirler almaya başlar. Beden duyumlarının burada olduğu gibi yanlış yorumlanması, buna eşlik eden felaket içeren düşünceler, alınan tedbir davranışları panik bozukluğun başlamasında ve devam etmesinde önemli rol oynamakla birlikte genetik ve biyolojik bazı faktörler de bu süreçte etkili olabilmektedir.

Panik bozukluğun tedavisinde de alınan bu tedbirlere yönelik maruz bırakma; yanlış yorumlamalara ve inançlara yönelik bilişsel yeniden yapılandırma; gevşeme ve solunum eğitimleri gibi bilişsel davranışçı teknikler uygulanmakla birlikte medikal tedaviler de söz konusu olabilir. Bu nedenle benzer belirtilerin kendinizde de olduğunu düşünüyorsanız psikolog veya psikiyatriste başvurarak profesyonel yardım alabilirsiniz.

Kaynaklar

Kring, A.M., Johnson, S.L., Davison, G.C. ve Neale, J.M. (2015). Anormal psikolojisi (M. Şahin, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.