Travmatik stres, anormal bir olaya verilen normal bir tepkidir. Genellikle semptomlar zamanla iyileşir, ancak daha yoğun semptomları olan kişilerin profesyonel yardıma ihtiyacı olabilir.
Yaşam boyu şiddetli bir eylem, ciddi bir yaralanma, cinsel ihlal veya diğer şok edici bir olaylar gibi travmatik bir olaya maruz kalmak yaygındır. Bu olayların sonucunda, travmatik stres yaşanacaktır - anormal bir olaya verilen normal bir tepki. İnsanlar, son derece üzücü bir olaya tanıklık ederek, yakın bir aile üyesinin veya arkadaşının böyle bir olay yaşadığına tanık olarak travmatik stres yaşayabilirler.
Böyle bir travmayı izleyen gün ve haftalarda, insanların öngörülemeyen duygusal ve fiziksel semptomlar karşısında telaşlanmaları oldukça yaygındır. Bu semptomlar bazıları; sinirlilik, gerginlik veya yüksek uyanıklık hissi, öfke, ilişki veya uyku sorunları, duygu hissedememe, kabuslardır.
Genellikle, bu belirtiler zamanla iyileşir. Ancak bazı insanlar için daha yoğun semptomlar günlük yaşamlarını etkiler veya müdahale eder ve kendi kendine gitmezler. Bazı insanlar, travmatik bir olaydan sonraki ay içinde günlük yaşam, okul, iş veya sosyal işleve önemli ölçüde müdahale eden aşırı stres belirtilerine sahip oldukları akut stres bozukluğu geliştirebilir. Diğerleri, günlük yaşama müdahale eden ve travmadan sonra bir aydan fazla süren semptomlarla travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) geliştirebilir.
Travmatik Stresle Baş Etme
İyi haber şu ki, travmanın stresli etkileriyle başa çıkmanın ve tedavi etmenin çok etkili yolları var. Psikologlar ve diğer araştırmacılar aşağıdaki eylemlerin yardımcı olabileceğini bulmuşlardır:
Sevdiklerinize yaslanın: Destek için arkadaşlarınızı veya aile üyelerinizi belirleyin. Travmatik olayı tartışmaya hazır hissediyorsanız, onlarla deneyiminiz ve duygularınız hakkında konuşabilirsiniz. Sevdiklerinizden ev işlerinde size yardımcı olmalarını veya günlük stresinizi hafifletmek için diğer yükümlülükleri de isteyebilirsiniz.
Duygularınızla yüzleşin: Travmatik bir olay hakkında düşünmekten kaçınmak normaldir. Ancak evden ayrılmak, her zaman uyumak, kendinizi sevdiklerinizden soyutlamak ve hatırlatıcılardan kaçmak için maddeler kullanmak, zamanla başa çıkmanın sağlıklı yolları değildir. Kaçınma normal olmasına rağmen, çok fazla stresinizi uzatabilir ve sizi iyileşmekten alıkoyabilir. Yavaş yavaş, normal bir rutine geri dönmeye çalışın. (Sevdiklerinizden veya bir uzmandan destek, çok yardımcı olabilir.)
Öz bakıma öncelik verin: Besleyici yemekler yemek, düzenli fiziksel aktivite ve iyi bir gece uykusu almak için elinizden geleni yapın. Sanat, müzik, meditasyon, rahatlama ve doğada zaman geçirme gibi diğer sağlıklı başa çıkma stratejilerini araştırın.
Sabırlı olun: Sıkıcı bir olaya karşı güçlü bir tepki vermenin normal olduğunu unutmayın. Günler geçtikçe semptomlarınız yavaş yavaş düzelmeye başlamalıdır.
Travmatik Stres İçin Tedaviler
Psikologlar, travmatik stres veya akut stres bozukluğu ile başa çıkmanıza yardımcı olmak için kanıta dayalı müdahaleler sağlayabilir.
Bunlardan biri, başlangıçta bir felaket veya terörizm sonrasında çocuklara, ergenlere, yetişkinlere ve ailelere yardım etmek için tasarlanmış Psikolojik İlk Yardım'dır (PİY). Artık her türlü travma yaşayan insanlara yardım etmek için kullanılıyor. PİY, travmatik bir olaydan sonra sıkıntıların normal olduğu fikrine dayanır. Bu stresi bir bozukluk gibi tedavi etmek yerine, bu yaklaşımın odağı, destek ve yardım sağlamak ve stres reaksiyonları ve baş etme stratejileri hakkında bilgi paylaşmaktır. Ruh sağlığı sağlayıcıları ve afet müdahale çalışanları travmadan sonraki gün ve haftalarda, hastaneler, barınaklar, toplum ortamları ve hatta telefon kriz hatları dahil olmak üzere çeşitli ortamlarda PİY sağlar.
Kanıta dayalı bir başka tedavi, travmatik stres de dahil olmak üzere birçok psikolojik bozukluğu tedavi etmek için başarıyla kullanılan bilişsel davranışçı terapilerdir. BDT, insanların işlevsiz düşünme ve davranış kalıplarını değiştirmeyi öğrenmelerine yardımcı olan psikolojik bir tedavidir.
Ayrıca, travmaya veya ihmal veya istismar gibi olumsuz çocukluk olaylarına maruz kalmış çocuk ve ergenlere yardımcı olmak için çeşitli tedaviler geliştirilmiştir. Bu tedavilerin çoğu aile temelli olup, çocuğun ebeveynlerini veya bakıcılarını tedavi sürecine dahil eder.
Siz veya sevdiğiniz biri travmatik bir olaydan kurtulmak için mücadele ediyorsa, uzmanlar yardımcı olabilir.
Kaynaklar
